خلاصه مدیریتی

موقعیت‌های زیادی وجود دارد که ساختار پرداختی بیمه بستگی به علت مرگ دارد. به همین خاطر، مدل‌های چند کاهشی عموماً در کاربردهای صنعتی و در صنعت بیمه مورد استقبال قرار می‌گیرند. حالت‌های مختلفی برای خارج شدن از بیمه فعال وجود دارد. در اینجا زمان تا خاتمه و علت خاتمه بر ساختار پرداختی تأثیر می‌گذارند و علل مرگ و زمان مرگ با توجه به ماهیت خاص خود می‌تواند ساختار پرداختی را دچار نوسان کند. بر همین اساس، در این مطالعه، با تهیه کردن جدول عمر برای هر کدام‌یک از علل مرگ جزئیات بیشتری در مورد تغییرات علل مرگ ارائه می‌شود که هم می‌تواند شناخت بهتر نرخ مرگ‌ومیر کمک کند و هم آینده ساختار پرداختی بیمه را تا آنجا که مرتبط با نرخ‌ها و ریسک مرگ‌ومیر است تا حدودی مشخص کند. در این مطالعه، با استفاده از داده‌های مرگ‌ومیر کشور در سال‌های 1390 تا 1398 و 1400 پس از ساخت جدول عمر برای زنان و مردان ایرانی و پیش بینی برای سال 1405، تأثیر علل مرگ بر امید زندگی در سطح ملی با توجه به شاخص امکان بهبود امید زندگی، بررسی و مشخص شد که حذف این علل، امید زندگی را چقدر افزایش خواهد داد.

در سال‌های 1390 و 1398، بیماری‌های قلبی و عروقی علت مسلط مرگ زنان و مردان ایرانی بوده است، به طوری که 43 درصد و 49 درصد از مرگ و میرهای مردان و زنان در سال 1398، بر اثر این علت مرگ بود. سرطان‌ها به عنوان دومین علت مردان و زنان به ترتیب 16 درصد و 15 درصد از مرگ‌ومیرهای مردان و زنان در سال 1398 را شامل شده است. حوادث ترافیکی به عنوان سومین علت مرگ مردان ایرانی در سال 1398، 10 درصد از مرگ‌ها را شامل شده است. بیماری های تنفسی مزمن و دیابت نیز از دیگر علل اصلی مرگ بوده اند. در سال 1400، با توجه به شیوع همه‌گیری کووید-19 (در دسته عفونت های تنفسی و سل)، ترکیب علل مرگ در کشور دستخوش تغییر شده است. در سال 1400، عفونت‌های تنفسی و سل با سهم 33 درصدی علل اول مرگ و میر مردان و با سهم 25 درصدی علل دوم مرگ زنان بوده است. همچنین در این سال، سهم سایر علل مرگ به طور قابل‌توجهی برای مردان وزنان کاهش یافته است؛ به طوری بیماری‌های قلبی و عروقی، حدود 26 درصد از مرگ و میر مردان را شامل شده و تبدیل به دومین علت مرگ و میر شده است. به علاوه، پیش‌بینی می شود پس از کنترل همه گیری کووید-19، بیماری های قلبی – عروقی، سرطان ها و دیابت و بیماری های کلیوی تبدیل به سه علت اصلی مرگ مردان و زنان ایرانی در سال 1405 شوند.

امید زندگی در بدو تولد مردان ایرانی، از ۷۳/۴۵ سال در سال ۱۳۹۰ به ۷۵/۹۳ سال در سال ۱۳۹۸، ۷۱/۱۳ سال در سال ۱۴۰۰ و ۷۷/۱۷ سال در سال ۱۴۰۵ می‌رسد. همچنین امید زندگی زنان ایرانی در سال‌های ۱۳۹۰، ۱۳۹۸، ۱۴۰۰ و ۱۴۰۵ به ترتیب ۷۶/۸۴ سال، ۷۸/۴۵ سال، ۷۵/۹۴ سال، ۷۹/۷۰ سال محاسبه شده است. بیشترین افزایش امید زندگی در بدو تولد مردان و زنان ایرانی با حذف بیماری‌های قلبی و عروقی، صورت گرفته است. جزئیات مربوط به افزایش امید زندگی با حذف علل اصلی مرگ در سال‌های مورد مطالعه برای زنان و مردان ایرانی در جدول زیر آمده است.

جدول1: افزایش امید زندگی در بدو تولد مردان و زنان ایرانی با حذف علل اصلی مرگ، سالهای 1390، 1398، 1400 و 1405

همانطور که نتایج این مطالعه نشان می دهد، بیماری مزمن بخش عمده مرگ و میر در کشور را شامل می شود و سهم و نقش انواع این بیماری ها طی دوره مورد مطالعه تغییرات اساسی داشته است که به نوبه خود بر طول عمر زنان و مردان ایرانی و احتمال مرگ آنها تاثیرگذار است. مشخص است که این تغییرات در احتمالات مرگ نقش عمده ای در محاسبات و ساختار پرداخت های بیمه در کشور دارد. لذا، تغییرات در ساختار علل مرگ نظیر افزایش بیماری های غیرواگیر یا بهبود ایمنی حمل و نقل می تواند به طور مستقیم بر سودآوری و تعهدات شرکت های بیمه تاثیر بگذارد. بنابراین تلفیق داده های علل مرگ با داده های احتمال مرگ و به عبارت دیگر، توجه به جزئیات تغییرات احتمال مرگ با توجه به تغییرات علل مرگ، گامی ضروری در جهت ارتقا دقت محاسبات بیمه ای و مدیریت ریسک در سطح کلان به شمار می رود که این پژوهش در پی آن بود تا با تمرکز بر این موضوع، شواهد علمی لازم برای به کار گیری بهتر اطلاعات علل مرگ در فرایندهای بیمه ای را فراهم کند.