آثار شیوع ویروس کرونا بر رشته بیمه درمان

نظر به پدید آمدن بیماری کرونا و همه‌گیری آن و با توجه به آنکه شیوع این بیماری به سرعت بسیاری از بخش‌های سیاسی و اقتصادی کشور را تحت تاثیر قرار داده است؛ بررسی همه جانبه این بیماری و اثرات آن را ضروری می‌نماید تا بتوان در فرصت مناسب اقدامات مطلوبی اتخاذ گردد.
در این میان با توجه به آنکه یکی از تاثیرپذیرترین صنایع از وجود این پاندمی، صنعت بیمه کشور است و از طرفی رشته بیمه درمان در آن جایگاه با اهمیتی دارد؛ هدف از انجام گزارش حاضر آن است که ضمن ارائه مطالبی در خصوص بیمه‌های درمان و وضعیت عملکردی آن، به بررسی تاثیرات احتمالی شیوع ویروس کرونا بر این رشته بیمه‌ای پرداخته و راهکارهای پیشنهادی ارائه نماید.
بیمه درمان شامل 6 نوع بیمه نامه درمان خانواده، درمان تکمیلی سازمان‎ها، درمان تکمیلی بازنشستگان، درمان مسافران عازم خارج، درمان مسافران ورودی به کشور و درمان حجاج و زوار است که سه مورد اول جزو بیمه درمان تکمیلی و موضوع بحث این گزارش است و سه مورد دوم تحت عنوان بیمه‌های مسافرتی طبقه‌بندی می‌شوند که در این گزارش مد نظر نخواهد بود.
در بیمه‌نامه درمان، بیمه‌گر در چارچوب مـقررات مصوب شورای عالی بیمه تعهد می‌کند که هزینه معالجات پزشکی بیمه‌شدگان را تا مقدار معینی پرداخت نماید. این بیمه برای داخل کشور عمدتاً به صورت گروهی و خانوادگی صادر می‌شود که بیمه درمان سازمانهای دولتی و بیمه درمان بازنشستگان از آن جمله‌اند. همچنین بیمه‌نامه درمان برای مسافران عازم خارج از کشور که به صورت انفرادی صادر می‌شود و بیمه درمان حجاج و زوار با پوشش هزینه‌های درمان و حادثه در هنگام مسافرت مشروط بر آنکه منشا بیماری و حادثه از داخل کشور نباشد، توسط شرکتهای بیمه صادر می‌گردد.
حق بیمه تولیدی در این رشته بیمه‌ای، تقریبا یک چهارم حجم پورتفوی بیمه را در سال 1397 شامل می‌شود که بیشترین سهم بعد از حق بیمه تولیدی در رشته بیمه شخص ثالث می‌باشد. شایان ذکر است بیش از 60 درصد از این سهم رشته بیمه درمان در کل پورتفوی صنعت، توسط 5 شرکت بیمه‌ای به ترتیب شرکت بیمه دی (8/27 درصد)، شرکت بیمه ایران (6/20 درصد)، شرکت بیمه دانا (10 درصد)، شرکت بیمه آسیا (7/6 درصد) و شرکت بیمه البرز (4/6 درصد) تولید شده است. این در حالی است که آمار تعداد بیمه‌شدگان در رشته بیمه درمان به تفکیک شرکتهای بیمه نشان می‌دهد که شرکتهای بیمه پارسیان با سهم 97/17 درصد، بیمه دی با سهم 45/14 درصد، بیمه آسیا با سهم 99/9 درصد، بیمه دانا با سهم 89/9 درصد و بیمه ایران با سهم 6/8 درصد بیشترین تعداد بیمه‌شدگان را دارند.
شایان ذکر است در آیین نامه‌های اولیه بیمه‌های درمان مصوب شورای عالی بیمه به شماره ۲۶ مصوب سال ۱۳۷۰، بیماری‌های اپیدمی جزو استثنائات بیمه‌های درمان تکمیلی قرار داشته است، لیکن پس از حذف تعرفه (حداقل نرخ و شرایط بیمه‌های درمان) توسط بیمه مرکزی و اختیار اعطای نرخ به شرکت‌ها با توجه به عملکرد و نسبت خسارت زیر ۸۵ درصد و متعاقبا تصویب آیین نامه‌های بعدی بیمه‌های درمان به شماره ۷۴ در سال ۹۱ و آیین نامه شماره ۹۹ بند مذکور از استثنائات آیین نامه‌ها بیمه‌های درمان حذف شده است. با این حال، شرکتهای بیمه تبعات ناشی از بیماری کرونا که منجر به ارائه خدمات پزشکی، دارویی، بستری و ... می‌شود را بر اساس آیین‌نامه موجود تحت پوشش قرار می‌دهد.
با توجه به آنکه شیوع ویروس همه‌گیر کرونا، از ابعاد مختلفی می‌تواند بر کسب و کارها و بیمه‌گران درمان در کشور تاثیر بگذارد، و این تاثیرات لزوماً منفی نبوده و گاهاً می‌تواند فرصتهایی بیافریند، می‌توان به اثرات مذکور در دو بخش پرداخت. بخش اول، اثرات منفی این شیوع این بیماری است که به طور خلاصه در شکل زیر نشان داده شده و توضیحات مربوطه به تفصیل در متن گزارش ارائه شده است.

بخش دوم نیز اثرات مثبت شیوع این بیماری است که از جمله آن می‌توان به فعالیت موثر استارت آپها در جهت ارائه خدمات غیرحضوری و نیز محصولات نوین به منظور شناسایی مبتلایان و بهبود آنها اشاره نمود.
بر این اساس و با مد نظر قرار دادن تجارب سایر کشورها در مواجهه با این بیماری، ضروری است تا ضمن تدوین برنامه‌های میان مدت و بلندمت در حوزه سلامت، توجه جدی به افزایش ظرفیت بخش بهداشت و درمان کشور و حمایت از مردم جامعه (بویژه اقشار آسیب‌پذیر) شود. علاوه بر آن راه‌اندازی و ارتقای فروش الکترونیکی و دیجیتالی بیمه نامه ها، حمایت از مشاغل جهت تهیه پوشش بیمه برای کارمندان خود،  تامین بودجه برای حمایت از افرادی که شغل خود را از دست داده¬اند جهت حفظ پوشش بیمه خود، طراحی برنامه¬ کاهش ریسک موقتی به منظور اطمینان بخشیدن نسبت به عدم افزایش حق بیمه درمان  و حفظ مزایای آن، در نظر گرفتن یک دوره ویژه ثبت¬نام برای بازار خویش فرما- بدون در نظر گرفتن وضعیت سلامت فعلی فرد و یا اینکه فرد در حال حاضر پوشش بیمه دارد یا خیر و همچنین  افزایش کمک¬های مالی جهت کاهش هزینه حق بیمه¬ها برای افرادی که به صورت خویش فرما بیمه شده¬اند از جمله مهمترین مواردی است که می‌بایست توسط نهاد ناظر بیمه‌ای در کشور مد نظر قرار گیرد.