از سری گزارشات مطالعه نظام های بیمه ای جهان، گزارش شماره 1: کشور هند

خلاصه مدیریتی
صنعت بیمه در اقتصاد کنونی جهان یکی از بخش‌های پیشرو در بازار سرمایه است، بیمه به عنوان یکی از ابزارهای کارای مدیریت ریسک از طریق تأمین امنیت و آرامش خاطر از یک سو سبب گسترش رفاه اجتماعی گردیده و از سوی دیگر باعث رشد سرمایه‌گذاری شده و در پی آن تولید با سرعت بیشتری رشد نموده و اقتصاد از رونق بهتری برخوردار خواهد بود، لذا تاریخچه این صنعت بیانگر خدمات ارزنده‌ای است که ضمن جبران زیان‌های اقتصادی، موجب ایجاد امنیت و اطمینان در فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی گردیده است.
در این گزارش که یکی از مجموعه گزارشات بررسی نظام‌های بیمه‌ای در کشور‌های مختلف جهان است، هند به عنوان کشوری با ساختار بیمه‌ای مناسب و رو به رشد، مورد بررسی قرار گرفته است. این کشور از جمله کشورهایی است که با آغاز حرکت به سمت صنعتی شدن، نظام‌های بیمه‌ای خود را بنیان‌گذاری کرد و تا به امروز نیز مسیر رو به رشد و تکامل را در بخش‌های مختلف طی نموده است.
در این گزارش که با رویکرد تحلیل وضعیت صنعت بیمه هند تهیه شده است، به بررسی جایگاه عملکردی این صنعت طبق شاخص‌های جهانی می‌پردازد.
از آنجا که بررسی ساختار بیمه در هر کشور در ابتدا مستلزم بررسی ساختار اقتصادی در آن کشور است، در این گزارش ابتدا ساختار اقتصادی هند بررسی ‌شد. طبق بررسی‌های صورت گرفته این کشور با رشد اقتصادی بیش از 10 درصد در سال مالی 2019 به یک قدرت اقتصادی در منطقه و دنیا تبدیل شده و به عنوان یک رقیب جدی برای کشور همسایه خود یعنی چین محسوب می‌شود. وجود جایگاه مناسب اقتصادی هند و روند رو به رشد آن، نقش مهمی در رشد و توسعه صنعت بیمه در این کشور داشته است. پس از بررسی ساختار اقتصادی هند در دومین گام به بررسی نظام بیمه‌ای در این کشور پرداخته و در مرحله نخست از این بررسی تاریخچه بیمه در هند که آغاز آن به سال 1818 و تاسیس شرکت بیمه اورینتال باز می‌گردد، مطالعه شد. در گام بعدی جایگاه جهانی صنعت بیمه هند مورد بررسی قرار گرفت. سهم هند در بازار جهانی بیمه طی سال 2018 معادل 1.9 درصد بوده است. سریعترین رشد در صنعت بیمه هند متعلق به بخش بیمه‌های زندگی است و این مسئله سبب شده این کشور به جایگاه دهم در بین 88 کشور دنیا دست پیدا کند.
از آنجا که بررسی صنعت بیمه در هر کشور مستلزم بررسی عواملی است که معرف عملکرد آن صنعت می‌باشد، لذا در ادامه به بررسی شاخص‌هایی از قبیل ضریب نفوذ و تراکم بیمه، تعداد بیمه‌نامه‌های صادره، بیمه‌گران ثبت شده و بررسی بازار بیمه‌های زندگی و غیر زندگی، خالص خسارت واقع شده در کشور هند پرداختیم که نتایج حاصل از مطالعات صورت گرفته عبارت است از:
-    شاخص‌های ضریب نفوذ و تراکم بیمه به عنوان یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های نشان دهنده سطح توسعه یافتگی، بیانگر مسیر رو به رشد این کشور در مقایسه با سایر کشورهای جهان است. این وضعیت سبب شده هند در بین 20 کشور اول جهان از نظر ضریب نفوذ بیمه قرار گیرد. اما با این وجود مقدار این شاخص علیرغم جایگاه نسبتا مناسب اقتصادی این کشور از متوسط جهانی پایین‌تر است، که اصلی‌ترین علت این رخداد پایین بودن سطح تقاضا برای محصولات بیمه‌ای به عنوان ابزاری برای پس‌انداز و سرمایه‌گذاری است.
-    تعداد بیمه‌نامه‌های صادره در هند در سال 2019-2018 معادل 183274000  بوده است، از این تعداد بخش عمده‌ای از بیمه‌نامه‌های صادره متعلق به بخش خصوصی می‌باشد. تعداد بیمه‌نامه‌های صادره توسط بخش خصوصی در سال مالی 2019 شاهد رشد 29.7 درصدی نسبت به سال قبل از آن بوده است. این در حالی است که تعداد بیمه‌نامه‌های صادره توسط بخش دولتی در سال 2019منفی بوده و این امر حاکی از خصوصی‌سازی در صنعت بیمه و کوچکتر شدن بخش دولتی  در این کشور می‌باشد.
-    طبق بررسی‌های صورت گرفته پیرامون فعالان بازار بیمه هند طی سال مالی 2019 تعداد 70 شرکت بیمه در هند مشغول به فعالیت بودند که از این تعداد 24 شرکت در بخش بیمه‌های زندگی، 27 شرکت در بخش بیمه‌های غیر‌زندگی، 7 شرکت در بخش درمان مستقل و 12 شرکت در بخش بیمه‌های اتکایی خارجی مشغول به فعالیت بودند.
-    با توجه به اهمیت و جایگاه بیمه‌های زندگی در بین مردم هند و ارائه خدمات بهتر و نوآورانه‌تر توسط شرکت‌های بیمه زندگی، این شاخص از ابعاد مختلف توانسته مسیر رو به رشدی را طی کند. حق بیمه و سهم بازار بیمه‌های زندگی در هند مسیر تکاملی را طی سال‌های اخیر داشته‌، به گونه‌ای که درآمد حاصل از محل حق بیمه‌ها در این کشور طی سال مالی 2019-2018 شاهد رشد 10.75 درصدی بوده است. درعین حال ضریب نفوذ و تراکم بیمه‌های زندگی به عنوان یکی از شاخص‌های توسعه یافتگی، نیز رو به رشد بوده است. البته این روند از سال 2008 تا 2014 کاهشی بوده و پس از آن با شیبی نسبتا ملایم به مسیر رو به رشد خود ادامه داده است.
-    بیمه‌های غیرزندگی در هند با تصویب قانون جیبنا در سال 1972 ملی شد. مقدار حق بیمه‌های غیرزندگی طی سال مالی 2019-2018 در بخش خصوصی رشد چندین برابری در مقایسه با بخش دولتی داشته است. در این بخش از صنعت بیمه هند، بیمه‌های اجباری شخص ثالث با سهم 38.08 درصد بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. عوامل مختلفی بر رشد در این بازار موثر بود، که عمده‌ترین آنها شامل افزایش تقاضا برای بخش‌های مرتبط با بیمه مانند صنعت خودرو و مراقبت‌های بهداشتی است.
-    یکی از شاخص‌هایی که نشان دهنده قدرت مالی شرکت‌های بیمه در پرداخت مطالبات می‌باشد، شاخص خالص خسارات واقع شده است. این شاخص در بخش خصوصی طی سال مالی 2019-2018 معادل 76.2 درصد و در بخش دولتی معادل 103.46 درصد بوده است. این امر حاکی از عملکرد بهتر بخش خصوصی در پرداخت مطالبات در مقایسه با بخش دولتی است.
پس از بررسی عوامل نشان دهنده عملکرد صنعت بیمه هند، به بررسی قوانین و آیین‌نامه‌های مرتبط با فرایند ثبت شرکت‌ها پرداختیم. به موجب قانون بیمه مصوب 1938 ایردا، متقاضی که تمایل به ارائه خدمات بیمه‌ای در هند دارد در اولین گام باید فرم درخواست اولیه IRDAI R1 را که شامل مشخصات متقاضی، نقشه تجاری شرکت و مدارک شناسایی و جزئیات استخدامی شرکت است را تکمیل و به ایردا تحویل دهد. چنانچه متقاضی حائز کلیه شرایط اولیه در خصوص درخواست ثبت شرکت بیمه باشد، ایردا تاییدیه و مجوز تکمیل مرحله دوم را از طریق فرم IRDAI R2 صارد می‌نماید. این فرم در برگیرنده مدارک مورد نیاز جهت درخواست تحصیل و تهیه مجوز جهت ثبت نزد قانونگذار می‌باشد. پس از طی مراحل اول و دوم، قانونگذار مجوز تکمیل و تشریفات مرحله سوم را طی فرم IRDAI R3 صادر می‌نماید و متقاضی می‌بایست فعالیت خود را حداکثر طی مدت 12 ماه (این مدت تا 24 ماه قابل تمدید است) آغاز نماید.
در ادامه این مطالعه به بررسی ساختار و کارکرد نهاد ناظر بیمه‌ای در هند پرداختیم و وظایف و اختیارات این نهاد مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت. علاوه بر بررسی ساختار سازمان ایردا ، ساختار سایر بخش‌های نظارتی صنعت بیمه هند از قبیل نهاد بازرس بیمه، شوراهای بیمه در بخش بیمه‌های زندگی و غیر زندگی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت.
مطالعه قوانین و آیین نامه‌های حوزه توانگری مالی شرکت‌های بیمه در هند گام بعدی از این مطالعه بود. به موجب بند VA64 از قانون بیمه 1938 که به مقوله کفایت دارایی‌های شرکت‌های بیمه می‌پردازد، کلیه بیمه‌گران و شرکت‌های بیمه موظف به حفظ و رعایت حاشیه توانگری مالی خود هستند و آیین نامه ایردا مصوب سال 2016 نیز به توضیح روند محاسبه حاشیه توانگری مالی الزامی توسط شرکت‌های بیمه پرداخته است.
پس از بررسی توانگری مالی شرکت‌های بیمه در هند در مرحله بعد به بررسی قوانین و مقررات مرتبط با حمایت از منافع بیمه‌گذاران و بیمه‌شدگان پرداختیم. سازمان ایردا در راستای حمایت از منافع بیمه‌گذاران فعالیت‌های زیادی انجام داده است. به موجب دستورات صادره توسط این سازمان، کلیه شرکت‌های بیمه موظف به تقویت سیستم‌های حمایتی بیمه‌شدگان به ویژه در زمینه روش‌های جبران خسارت و حل و فصل اختلافات هستند.
با توجه به اهمیت مقوله آموزش و تاثیری که این امر بر رشد و پیشرفت صنعت بیمه می‌گذارد این قسمت یکی دیگر از بخش‌های این گزارش را به خود اختصاص داده است. طبق بررسی‌های صورت گرفته شاخص‌ترین مراکز آموزشی هند عبارتند از:
-    مؤسسه بیمه و مدیریت IIRM: این مؤسسه به آموزش تخصصی خدمات مالی بیمه از جمله، علوم آماری، مدیریت ریسک و بازاریابی می‌پردازد.
-    مؤسسه بیمه هند: این مؤسسه یک مرکز آموزشی است که ضمن تامین محتوای آموزشی مربوط به دوره‌های آموزشی به برگزاری آزمون‌های پیش از استخدام نمایندگان بیمه و ارزیابان خسارت می‌پردازد.
-    بازدید کنندگان و ارزیابان خسارت بیمه هندIIISLA : این مؤسسه یک نهاد خود نظارتی است که به موجب بند 25 قانون شرکت‌ها مصوب 1956 توسط سازمان ایردا تاسیس شد و هدف از تاسیس آن برگزاری دوره‌های آموزشی به منظور ارتقا کیفیت بازدید کنندگان و ارزیابان خسارت بود.
-    مؤسسه اکچوئری هند IAI : این مؤسسه نیز یکی از مؤسسات آموزشی صنعت بیمه هند است که به موجب بند 35 از قانون اکچوئری 2006 به منظور تنظیم قوانین و مقررات مرتبط با حوزه اکچوئری در هند تاسیس شده است.
مطالعه و بررسی اهم فعالیت‌های انجام شده توسط شرکت‌های بیمه هندی در حوزه تحقیق و توسعه و ارائه دستاوردهای آن بخش دیگری از این گزارش را به خود اختصاص می‌دهد.
از آنجا که ما در عصری زندگی می کنیم که به عصر تغییر شهرت یافته است و مدام با فن‌آوری‌ها و تکنولوژی‌های جدید مواجه هستیم، وجود این نیازهای جدید پاسخ‌های جدید را می‌طلبد که بخشی از آن مربوط به صنعت بیمه‌های بازرگانی است و همین مسئله ضرورت توجه به مقوله طراحی محصولات جدید بیمه‌ای را بیش از پیش می‌نماید.
بررسی قوانین و مقررات حاکم بر فرایند طراحی محصولات جدید بیمه‌ای بخشی از گزارش برررسی بازار بیمه هندوستان را به خود اختصاص داده است.
در بخش پایانی از این گزارش با توجه به شیوع جهانی بیماری کووید 19 به بررسی آثار شیوع این ویروس بر صنعت بیمه هند پرداختیم. این پاندومی ضمن آثار مخربی که بر اقتصاد و در راستای آن بر صنعت بیمه هند داشته است، توانسته باعث تغییر در فرایند فروش بیمه و گسترش استفاده از شیوه‌های فروش غیر حضوری در هند شود. همچنین با توجه به هزینه‌های بالای پزشکی که شیوع این ویروس برای اشخاص فاقد پوشش‌های بیمه‌ای مناسب به همراه داشت. انتظار می‌رود این همه‌گیری پوشش‌های کلی بیمه‌ای جامعه هند را به ویژه در بخش درمان افزایش دهد.